Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Μεταμφιέσεις: Θηλυκότητα, Ανδροπρέπεια και άλλες βεβαιότητες - 3η δράση

Παρουσίαση του έργου «FAIRYLAND – ΕΜΦΥΛΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ» της Δέσποινας Μειμάρογλου, 24/01/2007

Κάπου στη Νέα Υόρκη, στο εσωτερικό ενός gay bar… Επεισόδια της καθημερινότητας θαμώνων και εργαζόμενων στο χώρο, όπως τα «αφηγούνται» τα καρέ της Δέσποινας Μεϊμάρογλου . Ή αλλιώς «Fairyland» , ο τίτλος που διάλεξε η καλλιτέχνιδα για το τελευταίο έργο της που φιλοξενείται στην έκθεση «Μεταμφιέσεις: Θηλυκότητα, ανδροπρέπεια και άλλες βεβαιότητες» (παράταση έκθεσης έως 18 Φεβρουαρίου) .

Με αφορμή το έργο αυτό διοργανώνεται εκδήλωση- παρουσίασή του την Τετάρτη 24 Ιανουαρίου 2007, στις 19:30 (είσοδος ελεύθερη για το κοινό), στη Μονή Λαζαριστών, στη Σταυρούπολη. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ο Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Κώστας Γιαννακόπουλος, θα δώσει ομιλία με θέμα: «Η θηλυκότητα και ο ανδρισμός ως απομιμήσεις. Η αποδόμηση του “φυσικού/πραγματικού” στις σπουδές του φύλου». Στη συνέχεια η Δέσποινα Μεϊμάρογλου και ο Κώστας Γιαννακόπουλος θα συζητήσουν με το κοινό.

Όπως αναφέρει η ιστορικός τέχνης του Κ.Μ.Σ.Τ. και επιμελήτρια της έκθεσης, Συραγώ Τσιάρα «οι φωτογραφικές λήψεις συνθέτουν θαρρείς από μόνες τους ένα αφήγημα γύρω από την καθημερινότητα των θαμώνων και των εργαζομένων στο χώρο, η φωτογραφική μηχανή απλώς καταγράφει στιγμιότυπα. Η καλλιτέχνιδα δεν επεμβαίνει, δεν ερμηνεύει, δεν υποβάλλει σε πολιτικό σχολιασμό το θέμα της, δεν εμπλέκει με συνεκτικό τρόπο στη ροή της εικόνας κείμενα που συγκροτούν έναν παράλληλο κριτικό λόγο, όπως συνηθίζετε. Παρόλα αυτά, η ίδια η δύναμη των εικόνων της, ο χρωματικός τους πλούτος, η οπτική γωνία από την οποία επέλεξε να φωτίσει τις πρωταγωνίστριές της, η ανάδειξη του μπαρόκ – γκροτέσκου σκηνικού, ο χειρισμός του θέματος με τους όρους των ακαδημαϊκών πορτρέτων, συνθέτους ένα ώριμο, βαθιά ανθρωπιστικό σχόλιο σε έναν κόσμο που η ίδια απομυθοποιεί, από-τραγικοποιεί και από-περιθωριοποπιεί. Χρωστάμε πολλά ως θεατές στην καλλιτέχνιδα Δέσποινα Μεϊμάρογλου. Χρωστάμε έναν καθρέφτη στον οποίο αντικρίσαμε με «έκπληξη» και «αποτροπιασμό» το άλλο πρόσωπο της κοινωνίας μας, εκείνο της ανεξέλεγκτης κοινωνικής και θεσμικής βίας, της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των κοριτσιών που αναζήτησαν τον παράδεισο στη Δύση, το παραμορφωμένο alter ego της αψεγάδιαστης, εμπορευματοποιημένης θηλυκότητας».

Η ίδια συμπληρώνει ότι «η σειρά Fairyland είναι προϊόν ώριμης, φιλοσοφημένης και κατασταλαγμένης άποψης για τον κόσμο από μία καλλιτέχνιδα που δεν δίστασε να κραυγάσει ενάντια στα συστήματα κοινωνικής αδικίας. Η στάση της Μεϊμάρογλου απέναντι στα πρόσωπα που απαθανατίζει μας επιτρέπει να προσεγγίσουμε μια άλλη πτυχή, πιο βαθιά και ουσιαστική, των σχέσεων που αναπτύσσει ο άνθρωπος με το σώμα και την έμφυλη διάσταση του στην πορεία της ζωής του. Το πορτραίτο της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων είναι μία καθηλωτική εικόνα, ένα διεισδυτικό ψυχογράφημα».

Οι συμμετέχοντες

Η Δέσποινα Μεϊμάρογλου γεννήθηκε στο Κάιρο το 1944 και έζησε εκεί μέχρι το 1961. Σπούδασε στο Maidstone College of Art στο Kent της Αγγλίας ζωγραφική, χαρακτική, τυπογραφία και γραφικές τέχνες. Με την εγκατάστασή της στην Αθήνα το 1966 δουλεύει ως γραφίστρια και ασχολείται με τη χαρακτική και κυρίως με τα τυπώματα σε λινόλεουμ και ξύλο. Περίπου το 1989 αποφασιστική στάθηκε η στροφή της προς τις νέες τεχνολογίες, καθώς χρησιμοποιεί από εδώ και στο εξής τη φωτογραφία, μέσα από πολλές μεθόδους επεξεργασίας. Η ενασχόληση της με την καθημερινότητα και τα θέματα που αντλεί απ’ αυτήν υπήρχε από την αρχή στα έργα της, ωστόσο τώρα τα συλλέγει και τα επαναπροσδιορίζει, σύμφωνα με το πώς παρουσιάζονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, σχολιάζοντας τον τρόπο που αυτά καταγράφουν τα γεγονότα, μέσα από πρακτικές αποστασιοποίησης. Κυρίαρχο θέμα της η βία σε όλες τις μορφές της· η βία της εξουσίας, της κοινωνίας και τα θύματά τους σε έργα που πολύ συχνά παρουσιάζονται με τίτλους από θρησκευτικούς πίνακες της Αναγέννησης, προκειμένου η καλλιτέχνης να αναμείξει λέξεις και εικόνες και έτσι να προσεγγίσει πιο άμεσα το θεατή.

Ο Κώστας Γιαννακόπουλος είναι Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Αφού σπούδασε Νομικά και Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, συνέχισε τις σπουδές του στην Κοινωνική Ανθρωπολογία στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (Παρίσι). Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ξένα και ελληνικά περιοδικά καθώς και σε συλλογικούς τόμους τα οποία αφορούν κυρίως το φύλο και τη σεξουαλικότητα αλλά και το σώμα, τη συγγένεια, την υγεία, την σχέση κοινωνικής ανθρωπολογίας και ψυχανάλυσης. Έχει επιμεληθεί το βιβλίο Σεξουαλικότητα. Θεωρίες και πολιτικές της ανθρωπολογίας στις εκδόσεις Αλεξάνδρεια (2006) και το τεύχος Ψυχανάλυση και κοινωνική ανθρωπολογία του ψυχαναλυτικού περιοδικού Εκ των Υστέρων (Νοέμβριος 2006).