Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Η Μαρία Έντερ ζωγράφισε μια προσωπογραφία, πιθανότατα κάποιου φιλικού της προσώπου, του οποίου όμως την ταυτότητα δε γνωρίζουμε, καθώς το πρόσωπο του έργου δεν έχει ταυτιστεί. Έχει χρησιμοποιήσει απαλά και αρμονικά χρώματα, δεν έχει μείνει στις λεπτομέρειες που συνθέτουν το πρόσωπο και τον κορμό του, αλλά θέλει να μας δώσει τη γενικότερη εντύπωση της εικόνας του. Η γυναίκα μοιάζει να είναι ώριμης ηλικίας, παρουσιάζεται σκεφτική, με βλέμμα που βγαίνει έξω από τα όρια του πίνακα και χείλη ερμητικά κλειστά, που δείχνουν άνθρωπο πεισματώδη και κλειστό. Πρόκειται για ένα ρεαλιστικό πορτραίτο από τα ελάχιστα παραστατικά έργα που μας έχει αφήσει η Έντερ.

Ender Maria / Έντερ Μαρία
Η Μαρία Βλαντιμίροβνα Έντερ (1897-1942) ήταν η πιο στενή συνεργάτης του Μιχαήλ Ματιούσιν και εργαζόταν για εκείνον από το 1916. Από το 1918 ως το 1922 σπούδασε στα Εργαστήρια Ρεαλισμού του Χώρου στα Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ) της Πετρούπολης με το Ματιούσιν ως δάσκαλο. Το 1923, έγινε μέλος του Μουσείου Ζωγραφικής Παιδείας στην Πετρούπολη και συμμετείχε στην Έκθεση ζωγραφικής όλων των τάσεων των καλλιτεχνών της Πετρούπολης. Το 1924, πήρε μέρος στη 14η Μπιενάλε της Βενετίας. Κατά την περίοδο 1925-26 εργάστηκε στο Τμήμα Οργανικής Παιδείας του ΓΚΙΝΧΟΥΚ, ως διευθύντρια στο Εργαστήριο Αντίληψης Μορφής-Χρώματος, ενώ την περίοδο 1930-32 δίδαξε θεωρία του χρώματος στο Ινστιτούτο Προλεταριακής Εικαστικής Τέχνης του Λένινγκραντ. Το 1932, βοήθησε το Ματιούσιν στη σύνταξη της μελέτης του «Οι νόμοι που κυβερνούν την ποικιλία των χρωματικών συνδυασμών: Εγχειρίδιο χρώματος». Στη δεκαετία του 1930 σενέχισε να ασχολείται με τα προβλήματα του χρώματος στην αρχιτεκτονική. Συμμετείχε μαζί με τον αδελφό της Μπορίς στις χρωματικές διακοσμήσεις των σοβιετικών περιπτέρων στις Παγκόσμιες Εκθέσεις στο Παρίσι (1937) και στη Νέα Υόρκη (1939).