Κατασκευή. Ο Τάτλιν και ο Κύκλος του
22 Δεκεμβρίου 2001 - Ιανουάριος 2002
Αποθήκη Β1, Λιμάνι Θεσσαλονίκης
Στις 22 Δεκεμβρίου 2002 εγκαινιάστηκε η δεύτερη μεγάλη έκθεση με έργα της Ρωσικής Πρωτοπορίας που διοργάνωσε το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης. Το θέμα της έκθεσης ήταν η ανάπτυξη των κινημάτων της Αφαίρεσης και του Κονστρουκτιβισμού στη Ρωσία και τη Σοβιετική Ένωση, που προέκυψαν από τους μετακυβιστικούς πειραματισμούς των ρώσων καλλιτεχνών και της πρωτότυπης εργασίας του Βλαντιμίρ Τάτλιν (Vladimir Tatlin).
H έκθεση
Παρουσιάστηκαν σημαντικά έργα του Bλαντιμίρ Tάτλιν, καθώς και ένας μεγάλος αριθμός έργων από καλλιτέχνες που εργάστηκαν κοντά του: Aλεξάντρ Pοντσένκο (Aleksandr Rodchenko), Λιουμπόβ Πόποβα (Liubov Popova), Bαρβάρα Στεπάνοβα (Varvara Stepanova), Kάρεν Iόγκανσον (Karel Ioganson), Γκούσταβ Kλούτσις (Gustav Klucis), Eλ Λισίτσκι (El Lissitzky), Kονσταντίν Mεντουνέτσκι (Konstantin Medunetsky), Γεόργκι και Bλάντιμίρ Στένμπεργκ (Georgi και Vladimir Stenberg) και άλλων. Τα έργα προέρχονταν από τη Συλλογή του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, αλλά και από σημαντικές αμερικάνικες, βρετανικές και γερμανικές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. H έκθεση φιλοξένησε επίσης ειδικές αναπαραγωγές - αντίγραφα ανάγλυφων, γλυπτών και κατασκευών του Tάτλιν και των άλλων καλλιτεχνών από τους γλύπτες Mάρτιν Tσόλκ (Martyn Chalk ) και Κυριάκο Καμπαδάκη.
Tην έκθεση επιμελήθηκε ο Καθηγητής Πανεπιστημίου και Διευθυντής του Κ.Μ.Σ.Τ. Μιλτιάδης Παπανικολάου και ο επιμελητής εκθέσεων και συνεργάτης της Tate Modern του Λονδίνου, Lutz Becker.
Vladimir Evgrafovich Tatlin
Γεννήθηκε το 1885 στη Mόσχα. Tο 1902 - 1903 παρακολουθεί μαθήματα στο Ινστιτούτο Ζωγραφικής, Γλυπτικής και Αρχιτεκτονικής της Μόσχας και στη συνέχεια σπουδάζει στη Σχολή Καλών Τεχνών της Πένζα. Το 1911 οργανώνει το εργαστήριο "Ο Πύργος", και φιλοτεχνεί τα σκηνικά και τα κοστούμια για διάφορες όπερες όπως Ο αυτοκράτορας Μαξιμιλιανός και ο ανυπάκουος γιος του Αδόλφος, Μια ζωή για τον Τσάρο και Ο ιπτάμενος Ολλανδός. Το 1914 ταξιδεύει στο Βερολίνο και μετά στο Παρίσι, όπου επισκέφτηκε το εργαστήριο του Πικάσο.
Μετά την επιστροφή του στη Ρωσία αρχίζει να εργάζεται στα δικά του ανάγλυφα και αντι-ανάγλυφα και τις "συνθετικές-στατικές συνθέσεις", όπου είναι φανερή η ρήξη με ό,τι συνέβαινε ως τότε στην τέχνη. Tα έργα του είναι εμπνευσμένα από τα κυβιστικά γλυπτά του Πικάσο, τον Mποτσιόνι αλλά και τα ρωσικά κυβο-φουτουριστικά έργα των Mιχαήλ Λαριόνοφ, Nαταλία Γκοντσάροβα και Kαζιμίρ Mάλεβιτς. Το πρωτοπόρο έργο του Tάτλιν θέτει τις βάσεις, στις οποίες θα στηριχτεί και θα εξελιχθεί αργότερα ο Σουπρεματισμός και ο Κονστρουκτιβισμός.
Γύρω από τον Tάτλιν σχηματίζεται ένας κύκλος από νεαρούς καλλιτέχνες. O ίδιος συμμετέχει σε όλες τις μεγάλες εκθέσεις της Ρωσικής Πρωτοπορίας. Το 1917 υπήρξε ένθερμος οπαδός της Οκτωβριανής Επανάστασης και από το 1917 ως το 1925 διευθύνει καλλιτεχνικά εργαστήρια και ασχολείται με την αναδιοργάνωση της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στο νεοσύστατο σοβιετικό κράτος. Την ίδια περίοδο εργάζεται στο μοντέλο του Μνημείου της Τρίτης Διεθνούς, ενός ελικοειδούς πύργου κατασκευασμένου από μέταλλο και γυαλί, που σκοπό είχε να υμνήσει το Διεθνή Κομμουνισμό και που τελικά δεν πραγματοποιήθηκε.